Sabuncuo?lu T?p ve Cerrahi Tarihi Müzesi
B?MARHANE / DARÜ???FA
Sabuncuo?lu T?p Ve Cerrahi Tarihi Müzesi
Bimar kelime anlam? itibari ile “hasta” demektir. Bimarhane ya da darü??ifa denilen binalar, Selçuklu ve Osmanl? döneminde hastalar? iyile?tirme amac?yla in?a edilmi? yap?lard?r.
Amasya, Yakutiye mahallesinde, Ye?il?rmak'a paralel olarak uzanan cadde kenar?nda medrese plan ?emas?nda in?a edilmi? olan Darü??ifan?n giri? kap?s? üzerinde, kap? ni?ini üç yönde tek sat?r halinde dolanan Arapça kitabesinden, yap?y? 1308 y?l?nda, ?lhanl? hükümdar? Sultan Olcaytu Mehmed Han, kar?s? ?lduz Hatun ile Amasya’ya geldiklerinde, kölesi olan Anber Bin Abdullah ile Anadolu Emiri Ahmed Bey'e in?a ettirdi?i ö?renilmektedir. Ancak mimar? hakk?nda herhangi bir bilgi yoktur. Darü??ifan?n günümüze ula?mam?? vakfiyesinin 1312 ‘de düzenlendi?i de bilinmektedir.
Dikdörtgen bir avlu etraf?nda, uzun eksene paralel iki revak s?ras? ve bu revaklar?n gerisinde çe?itli mekanlar yer alm??, giri? eyvan? ile kar??s?ndaki ana eyvanla da yap?, avlulu iki eyvanl? bir ?emaya sahip olmu?tur. Ana eyvan sivri bir kemerle avluya aç?lm??t?r. Üstü ise çat?-tonoz sistemiyle örtülmü?tür. Ana eyvan?n do?u duvar?nda iki yan? tu?la örgü söveli yüksek bir dikdörtgen pencere bulunur. Eyvan?n iki yan?nda yer alan kö?e mekânlar?na, revaklara aç?lan yay kemerli birer kap? ile girilir. Enine dikdörtgen olan bu kö?e mekânlar?n?n üstü birer be?ik tonozla örtülmü?tür. Avlunun iki taraf?ndaki revaklar ise zar, mukarnasl? ve profilli olarak çe?itlilik gösteren ba?l?klara sahip sütunlara dayanan muntazam kesme ta?tan sivri kemerlerle meydana getirilmi?tir. Üzeri düz ta? bloklarla geçilerek örtülmü? revaklar?n gerisinde yer alan uzun salonlar halindeki mekânlar yay kemerli üçer kap? ile revaklara aç?l?r. Bu salonlar tu?ladan sivri kemerlerin destekledi?i uzun be?ik tonozla kapat?lm??t?r. Bu kemerler beden duvarlar? içine yerle?tirilmi? bingi ta?lar?na oturmakta ve mekânlar da mazgal pencerelerle d??a aç?lmaktad?r.
Revaklar?n alt?na do?rudan do?ruya bir kemerle ba?lanan iki taraftaki be?ik tonoz örtülü eyvan?ms? mekânlar, adeta avlunun iki taraf?nda bulunan mekânlara geçi? imkân? veren koridorlar halindedir. Bat?daki kö?e mekânlar?n?n giri? kap?lar?, do?udakilerden farkl? olarak duvar örgü dokusuyla meydana getirilmi? olup sivri kemerlidir. Taç kap? taraf?ndaki kö?e mekânlar?n?n önemli bir özelli?i de, büyük birer pencereyle bat? cephesine aç?lm?? olmalar?d?r. Bunlar yan cephelere ise birer mazgal pencereyle aç?l?rlar. Abidevi bir eyvan görünü?ündeki taç kap? mekân?, sivri kemerli, be?ik tonoz örtülüdür. ?ki yanda yay kemerli birer ni? buray? hacim olarak daha etkili k?lar. Taç kap? aç?kl??? ise k?r?k yay kemerli ve iki yan? profilli bir ?ekilde in?a edilmi? bir ni?le cepheye ba?lanm??t?r.
