Yeryüzü ?ekilleri
Ye?il?rmak Havzas?n?n Genel Durumu
Ye?il?rmak Havzas?, Karadeniz s?ra da?lar?n?n hemen arkas?ndaki bölgede olup güney k?sm? Orta Anadolu yaylalar?n?n bir devam?d?r. Havzan?n en dar yeri Koyulhisar civar?nda olup geni?li?i 30,5 km, en geni? yeri ise Ladik – Zile – Akde?irmenli yönünde ve geni?li?i 170 km dir. Do?du?u Köse Da?lar?'ndan itibaren bat?ya do?ru akan Ye?il?rmak Tokat ve Turhal ovalar?ndan geçerek Geldingen Ovas?’ndan itibaren kuzeye yönelir, Canik Da?lar?’n? yararak Topuzlu ve E?rikaz?k Da?lar? aras?ndan Çar?amba Ovas?’na aç?l?r. Bu ova içinden geni? bir delta yapan Ye?il?rmak Çatl? Burnu'ndan denize dökülür.
Ye?il?rmak ile kollar?n? olu?turan Çekerek Irma??, Tersakan Çay? ve Kelkit Çay? havzalar? çok geni? bir alan? kapsamakta olup havzan?n geni?li?i 36.144 km2 dir.
Ye?il?rmak üzerindeki ba?l?ca ovalar Tokat ile Turhal ?lçesi aras?nda uzanan Kazova, a?a??larda Geldingen Ovas?, Ta?ova ve Çar?amba ovalar?d?r. Ye?il?rmak Havzas?’nda Kaz Gölü, Ladik Gölü ve Borabay Gölü mevcuttur.
Da?lar
Amasya hem Ye?il?rmak Nehrinin ana kollar?n?n birle?ti?i hem de da?lar?n birle?ti?i bir noktada olmas? sebebiyle oldukça engebeli bir yüzey ?ekline sahiptir.
Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 2061 m. ile Akda? Tepesi, deniz seviyesinden en dü?ük noktas? ise 160 m. ile Ta?ova – Umutlu Köyünde Hasan U?urlu Baraj?’n?n su toplanma alan?n?n ba?lad??? noktad?r. Da?lar do?u bat? istikametinde uzan?r.
?ldeki ba?l?ca da?lar;
Canik Da?lar?:
K?z?l?rmak’tan ba?layarak, Ye?il?rmak ve Kelkit Çay? ile Karadeniz aras?ndan Melet Irma??na kadar uzan?r. Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 2.181 m Amasya ili s?n?rlar? içerisindeki en yüksek noktas? 1.376 m ile Çal?ca Tepesidir.
Karaömer Da??:
Tersakan Çay? ve Destek Çay? ile Akda? ars?ndad?r. Kuzey Anadolu Fay hatt?, Canik Da?lar? ile aras?nda s?n?rd?r. En yüksek noktas? 1.979 m ile Karaömer Tepesidir.
Akda?:
Güneyi Ye?il?rmak, kuzeyi ?eyhsuyu ve Kocaalan Çay? ile çevrilidir. En yüksek noktas? 2.061 m ile Akda? Tepesidir.
Sakarat Da??:
Amasya Ferhataras? Vadisi'nden ba?layarak Ye?il?rmak ve Kelkit Çay?'n?n aras?ndan Köse Da??na kadar dayan?r. En yüksek noktas? 1.956 m ile Cami Tepesidir.
Sar?ta? Da??:
Ye?il?rmak ile Deliçay aras?ndad?r. Deliçay'?n Ye?il?rmak'a kar??t??? noktada ba?lay?p Kuruçay'da biter. Deniz seviyesinden 1.159 m Sar?ta? Tepesi'dir.
Buzlu Da?:
Zile ovas? ve Çekerek Irma?? ile çevrilidir. En yüksek noktas? 1.392 m ile Be?ik Tepe'dir.
Karada?:
Çorum Çay? ile Çekerek Irma?? aras?ndad?r. Çorum Çay?'n?n, Çekerek Irma??'na akt??? noktada biter. En yüksek noktas? 1.524 m ile Ku? Yuvas? Tepesi'dir.
Çak?r Da??:
Çorum ?ehir merkezinden ba?lay?p Amasya Kalesi'ne kadar uzan?r 1.375 m ile Yelde?irmeni Tepesi'dir.
E?erli Da??:
Çorum ovas?ndan ba?lay?p Merzifon ovas?na kadar uzan?r. En yüksek noktas? 1.776 m ile Kald?r?m Tepesi'dir.
?negöl Da??:
Kuzeyi Kav?ak Çay?, güneyi Hamamözü çay?, bat?s? K?z?l?rmak do?usu Gümü? ovas? ile s?n?rl?d?r. Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 1.873 m ile ?negöl Tepesidir.
Tav?an Da??:
Merzifon Ovas?yla K?z?lmak ve Kuzçay? ile s?n?rl?d?r. En yüksek noktas? 1.901 m ile Yuval? Tepesi’dir.
Amasya hem Ye?il?rmak Nehrinin ana kollar?n?n birle?ti?i hem de da?lar?n birle?ti?i bir noktada olmas? sebebiyle oldukça engebeli bir yüzey ?ekline sahiptir.
Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 2061 m. ile Akda? Tepesi, deniz seviyesinden en dü?ük noktas? ise 160 m. ile Ta?ova – Umutlu Köyünde Hasan U?urlu Baraj?’n?n su toplanma alan?n?n ba?lad??? noktad?r. Da?lar do?u bat? istikametinde uzan?r.
?ldeki ba?l?ca da?lar;
Canik Da?lar?:
K?z?l?rmak’tan ba?layarak, Ye?il?rmak ve Kelkit Çay? ile Karadeniz aras?ndan Melet Irma??na kadar uzan?r. Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 2.181 m Amasya ili s?n?rlar? içerisindeki en yüksek noktas? 1.376 m ile Çal?ca Tepesidir.
Karaömer Da??:
Tersakan Çay? ve Destek Çay? ile Akda? ars?ndad?r. Kuzey Anadolu Fay hatt?, Canik Da?lar? ile aras?nda s?n?rd?r. En yüksek noktas? 1.979 m ile Karaömer Tepesidir.
Akda?:
Güneyi Ye?il?rmak, kuzeyi ?eyhsuyu ve Kocaalan Çay? ile çevrilidir. En yüksek noktas? 2.061 m ile Akda? Tepesidir.
Sakarat Da??:
Amasya Ferhataras? Vadisi'nden ba?layarak Ye?il?rmak ve Kelkit Çay?'n?n aras?ndan Köse Da??na kadar dayan?r. En yüksek noktas? 1.956 m ile Cami Tepesidir.
Sar?ta? Da??:
Ye?il?rmak ile Deliçay aras?ndad?r. Deliçay'?n Ye?il?rmak'a kar??t??? noktada ba?lay?p Kuruçay'da biter. Deniz seviyesinden 1.159 m Sar?ta? Tepesi'dir.
Buzlu Da?:
Zile ovas? ve Çekerek Irma?? ile çevrilidir. En yüksek noktas? 1.392 m ile Be?ik Tepe'dir.
Karada?:
Çorum Çay? ile Çekerek Irma?? aras?ndad?r. Çorum Çay?'n?n, Çekerek Irma??'na akt??? noktada biter. En yüksek noktas? 1.524 m ile Ku? Yuvas? Tepesi'dir.
Çak?r Da??:
Çorum ?ehir merkezinden ba?lay?p Amasya Kalesi'ne kadar uzan?r 1.375 m ile Yelde?irmeni Tepesi'dir.
E?erli Da??:
Çorum ovas?ndan ba?lay?p Merzifon ovas?na kadar uzan?r. En yüksek noktas? 1.776 m ile Kald?r?m Tepesi'dir.
?negöl Da??:
Kuzeyi Kav?ak Çay?, güneyi Hamamözü çay?, bat?s? K?z?l?rmak do?usu Gümü? ovas? ile s?n?rl?d?r. Deniz seviyesinden en yüksek noktas? 1.873 m ile ?negöl Tepesidir.
Tav?an Da??:
Merzifon Ovas?yla K?z?lmak ve Kuzçay? ile s?n?rl?d?r. En yüksek noktas? 1.901 m ile Yuval? Tepesi’dir.
Yaylalar
Amasya'daki yaylalar Karadeniz ikliminden, ?ç Anadolu iklimine geçi? bölgelerinde oldu?u için bitkisel aç?dan oldukça zengindir. Hem Karadeniz ikliminde yeti?en hem de ?ç Anadolu ikliminde yeti?en bitki türlerini vard?r. Ancak son y?llarda a??r? zirai ilaç ve gübre kullan?m?, a??r? otlatma, tarla açma gibi nedenlerle yaylalar tahrip olmu?, üst k?s?mlarda hemen hemen ana kaya ç?km??t?r. Yayla kenarlar?ndaki ormanlarda ya?l? a?açlar?n yerine gençlik gen a?açlar yeti?memekte ve orman s?n?r? git gide a?a??lara dü?mektedir.
Kabao?uz Yaylalar? :
Tav?an Da??'n?n bat? taraf?ndad?r. Denizden Ortalama Yüksekli?i 1.400 m civar?nda olup y?lda bir kez Kabao?uz ?enlikleri düzenlenmektedir.
Tav?anda?? Yaylalar? :
Tav?an Da??'ndaki düzlüklerdir. Denizden Ortalama Yüksekli?i 1.500 m dir.
Akda? Yaylalar? :
Akda? tepelerindedir. Denizden Ortalama Yükseklikleri 1.850 m olup yayla ?enlikleri düzenlenmektedir.
Sar?çiçek Yaylalar? :
Karaömer Da??n?n do?u taraflar?ndaki düzlüklerdedir. Ortalama Yüksekli?i 1.650 m civarlar?ndad?r.
Destek Yaylalar? :
Canik Da?lar? üzerinde Destek Çay?'n?n kuzeylerindeki yüksek düzlüklerdir. Ortalama Yüksekli?i 1.200 m civarlar?ndad?r.
Bo?al? Yaylalar? :
Sakarat Da??'ndad?r. Ortalama yüksekli?i 1.850 m civarlar?ndad?r.
Çatalçam Yaylalar? :
E?erli Da??'n?n Amasya s?n?rlar? içinde kala yüksek düzlüklerindedir. Ortalama yüksekli?i 1.400 m dir.
?negöl Yaylalar? :
?negöl Da?? üzerindedir. Ortalama yüksekli?i 1.600 m dir.
Amasya'daki yaylalar Karadeniz ikliminden, ?ç Anadolu iklimine geçi? bölgelerinde oldu?u için bitkisel aç?dan oldukça zengindir. Hem Karadeniz ikliminde yeti?en hem de ?ç Anadolu ikliminde yeti?en bitki türlerini vard?r. Ancak son y?llarda a??r? zirai ilaç ve gübre kullan?m?, a??r? otlatma, tarla açma gibi nedenlerle yaylalar tahrip olmu?, üst k?s?mlarda hemen hemen ana kaya ç?km??t?r. Yayla kenarlar?ndaki ormanlarda ya?l? a?açlar?n yerine gençlik gen a?açlar yeti?memekte ve orman s?n?r? git gide a?a??lara dü?mektedir.
Kabao?uz Yaylalar? :
Tav?an Da??'n?n bat? taraf?ndad?r. Denizden Ortalama Yüksekli?i 1.400 m civar?nda olup y?lda bir kez Kabao?uz ?enlikleri düzenlenmektedir.
Tav?anda?? Yaylalar? :
Tav?an Da??'ndaki düzlüklerdir. Denizden Ortalama Yüksekli?i 1.500 m dir.
Akda? Yaylalar? :
Akda? tepelerindedir. Denizden Ortalama Yükseklikleri 1.850 m olup yayla ?enlikleri düzenlenmektedir.
Sar?çiçek Yaylalar? :
Karaömer Da??n?n do?u taraflar?ndaki düzlüklerdedir. Ortalama Yüksekli?i 1.650 m civarlar?ndad?r.
Destek Yaylalar? :
Canik Da?lar? üzerinde Destek Çay?'n?n kuzeylerindeki yüksek düzlüklerdir. Ortalama Yüksekli?i 1.200 m civarlar?ndad?r.
Bo?al? Yaylalar? :
Sakarat Da??'ndad?r. Ortalama yüksekli?i 1.850 m civarlar?ndad?r.
Çatalçam Yaylalar? :
E?erli Da??'n?n Amasya s?n?rlar? içinde kala yüksek düzlüklerindedir. Ortalama yüksekli?i 1.400 m dir.
?negöl Yaylalar? :
?negöl Da?? üzerindedir. Ortalama yüksekli?i 1.600 m dir.
Vadiler
Ye?il?rmak vadisi:
Ye?il?rmak nehrinin olu?turdu?u en önemli ve uzun vadidir. Ye?il?rmak vadisi, çok verimli alüvyal topraklardan olu?maktad?r. Vadide mikroklima özelli?inde iklim hüküm sürmekte, özellikle meyvecilik ve sebzecilik önemli bir tar?msal faaliyet olarak öne ç?kmaktad?r.
Göynücek Vadisi :
Çekerek Irma??'n?n geçti?i yerdir. Çorum Ortaköy'de ba?lar Geldingen Ovas?’nda biter. Karada? ile Buzlu Da? aras?ndad?r. 37 km uzunlu?undad?r.
Karaçavu? Vadisi :
Ye?il?rmak üzerindeki vadilerdendir. Kuruçay'?n Ye?il?rmak'a döküldü?ü yerden ba?lay?p, Deliçay’?n Ye?il?rmak'a kar??t??? noktada biter. Sar?ta? Da?? ile Buzlu Da? aras?ndad?r. 39 km uzunlu?undad?r. ?çinde ?ahin Kayas? Kanyonu vard?r.
Ezine Vadisi :
Ezine Fay Hatt?'n?n olu?turdu?u vadidir. Sar?ta? Da?? ile Sakarat Da??'n?n aras?ndad?r. ?çinden Deli çay geçer. 39 km uzunlu?undad?r.
Ferhataras? Vadisi :
Ye?il?rmak üzerindeki vadilerdendir. Kayaba?? Köyü'nden Amasya Hac?lar Meydan?'na uzan?r. 10 kilometre uzunlu?undad?r.
Be?göz Vadisi :
Bo?azköy ile Tersakan Çay?'n?n Ye?il?rmak'a döküldü?ü yer aras?d?r. 8,5 km uzunlu?undad?r.
Onlukköprü Vadisi :
Ye?il?rmak üzerindeki vadilerdendir. Tersakan Çay?'n?n Ye?il?rmak'a döküldü?ü yerde ba?lar, Ziyaret ve Yenice Beldelerinden geçerek Kuzgeçe Köyü'nde biter. 20 km uzunlu?undad?r. Amasya Elmas?’n?n yeti?ti?i vadidir.
Durucasu Vadisi :
Ye?il?rmak üzerindeki vadilerdendir. Kuzgeçe Köyü'nde ba?lar, Ta?ova Çambükü Köyü'nde biter. 18 km uzunlu?undad?r.
Destek Vadisi :
Kuzey Anadolu Fay Hatt?'n?n geçti?i vadidir. Destek Çay? akar. Kelkit Çay?'n?n Ye?il?rmak'a kar??t??? noktada biter. 33 km uzunlu?undad?r.
Gökdere Vadisi :
?çinden Gökdere geçer. 22 km uzunlu?undad?r.
Ovalar
Amasya ili genel olarak da?l?k bir yap?dad?r. Geldingen ovas?, Suluova Ovas?, Merzifon Ovas? ve Gümü? Ovas? il tar?m? için en önemli yerlerdir. Bu dört ova ?lin yüzölçümünün yakla??k % 24’ünü kapsamakta olup, özellikle Amasya-Ta?ova aras?nda uzanan Ye?il?rmak Vadisi’nin etraf?nda çok verimli ve mikroklima özelli?inde tar?msal alanlar mevcuttur.
Geldingen Ovas? :
Amasya ?li s?n?rlar?nda ya????n en az dü?tü?ü (y?ll?k ortalama 400-500 mm) bölgedir. Karasal iklim hakimdir. Ortalama yükseklik 450 metre civarlar?ndad?r. Amasya merkez ilçenin güneyinde bulunan ve Ye?il?rmak vadisinin ba?lang?c? olan bölümde bulanan Geldingen ovas? ilde bulunan en önemli ovad?r. Ova 48.400 ha alan ile il yüzölçümünün yakla??k %8,8’ini kapsamaktad?r. Gökhöyük Tar?m ??letmesi bu ova üzerinde kuruludur. Çekerek Irama??, Çorum Çay?, ve Efennik çay?n? a??nd?rmalar?yla olu?mu?tur. Sulama kaynaklar?n?n kirli?inden ve yaz?n suyun çok azalmas?ndan dolay? sulama sorunu vard?r. Yozgat ili Çekerek ilçesi s?n?rlar? içinde Çekerek nehri üzerinde in?aat? yap?lan Süreyyabey Baraj?’n?n tamamlanmas? ile sulama sorunu büyük ölçüde çözülecektir.
Suluova Ovas? :
Ortalama yükseklik 550 m civar?ndad?r. Suluova ilçe merkezinin güney ve güney do?usunu kaplayan önemli bir ova olan Suluova ovas? Ye?il?rmak nehrinin kollar?ndan Tersakan’?n ortas?ndan geçti?i yakla??k 40.000 ha alan ile il topraklar?n?n %7,3’ünü kapsamaktad?r. Yedik?r Baraj?, ?eyh ?uyu, De?irmendere önemli sulama kaynaklar?ndand?r.
Merzifon Ovas? :
Ortalama yükseklik 700 m dir. 31.100 ha alan? ile ilin en büyük 3. ovas?d?r. ?l Yüzölçümü’nün %5,6’l?k k?sm?n? kapsamaktad?r. Gümü?suyu ve Salhan Çaylar?'n?n yan?s?ra Yüzüncüy?l, Alala Göletleri ile Yedik?r Baraj? önemli sulama kaynaklar?d?r.
Gümü? Ovas? :
Denizden ortalama yüksekli?i 750 m dir. Gümü?hac?köy ilçesinin güney ve güneydo?usunu kapsamakta olup 5.400 ha alan? ile ilin dördüncü önemli ovas?d?r. Gümü?suyu, Büyük Dere, ve Kav?ak Çay? önemli sulama kaynaklar?d?r. Ovan?n büyük k?sm?nda sulama ihtiyac? mevcuttur.
Ayd?nca Ovas? :
Denizden ortalama yüksekli?i 700 m dir. Ortas?ndan Deliçay geçmektedir. Mikroklima iklime sahip ova 4.000 ha alan? kaplamaktad?r.
Akarsular
Amasya ilinin en önemli akarsuyu Ye?il?rmakt?r. Amasya ili s?n?rlar? büyük oranda Ye?il?rmak havzas?nda yer almakta olup, Gümü?hac?köy ilçesinin bir k?sm? K?z?l?rmak Havzas?'nda yer almaktad?r.
Ye?il?rmak :
Sivas ?li Su?ehri ?lçesi’nin güneybat?s?ndaki Köse Da?lar?’ndan do?an Ye?il?rmak 519 km uzunlu?undad?r. ?l arazisine güneyden girerek Kayaba?? mevkiinde 256 km. uzunlu?undaki Yozgat topraklar?ndan do?an Çekerek Çay? ile Kayaba??’nda birle?ir. Amasya ?ehir merkezinden geçerek Ladik Gölü'nden ç?kan Tersakan Çay? ve Ta?ova Erbaa s?n?r?nda Kelkit Çay? ile birle?erek Samsun il s?n?rlar? içinde Çar?amba’dan Karadeniz’e dökülür. Ye?il?rmak nehrinin bu zamana kadar ölçülen maksimum debisi 1.914 m3/s, minimum debisi 1.83 m3/s ve ortalama debisi 121 m3/s dir. Y?ll?k toplam ak?m ise 5707x106 m3 tür. Ta?k?nlar genellikle mart, nisan, may?s aylar?nda gerçekle?ir. Amasya ?l s?n?rlar? içinde kalan k?sm? 129 km dir.
Tokat’?n 35 km do?usunda Almus ?lçesi’nin bulundu?u yerde Ye?il?rmak üzerinde 80 m yükseklikte Almus Baraj?, hemen sonra da Ataköy Baraj? vard?r. Ayr?ca Çar?amba ?lçesi’nin 40 km güneyinde Ayvac?k’ta 175 m yükseklikte Hasan U?urlu Baraj? ve onun mansab?nda Balahor’da Suat U?urlu Baraj? mevcuttur.
Çekerek Irma?? :
Sivas ?li’nin 50 km kuzeybat?s?ndaki 2500 m yükseklikteki Y?ld?z Da?lar?’ndan do?ar, bat?dan gelen Çorum Çay? ile birle?erek Amasya’n?n 15 km güneyinde Ye?il?rmak’a kar???r. Çekerek Irma??’n?n uzunlu?u 200 km, Amasya ?l s?n?rlar? içinde kalan k?sm? 45 km olup ?imdiye kadar ölçülmü? maksimum debi 362 m3/s, minimum debi 0.09 m3/s, ortalama debi ise 20 m3/s dir. Y?ll?k toplam ak?m ise 842x106 m3 tür. Ta?k?nlar mart, nisan ve may?s aylar?nda meydana gelmektedir. Önemli kollar? Çorum ve Efennik Çaylar?d?r.
Çekerek Irma?? üzerinde özellikle Amasya ?li’nin ta?k?nlardan korumas?, enerji üretimi ve sulama amaçl? Süreyyabey Baraj? in?a edilmektedir.
Tersakan Çay? :
1.925 m yükseklikte Akda? eteklerinden do?ar, Ladik Gölü’nün fazla suyunu alarak Havza ?lçesi’nden geçer ve Amasya ?li içerisinde Ye?il?rmak’la birle?ir. Uzunlu?u 100 km, Amasya ?l s?n?rlar? içinde kalan k?sm? 41 km olup ?imdiye kadar ölçülmü? maksimum debisi 317 m3/s, minimum debisi 0.021 m3/s, ortalama debisi 3.96 m3/s dir. Y?ll?k toplam ak?m ise 125x106 m3 tür. Ta?k?nlar genellikle mart, nisan, may?s ve yaz aylar?nda sa?anaklar nedeniyle olur.
Tersakan Çay?’n?n ?eyhsuyu, Gümü?suyu, Derinöz ve Salhan çay? önemli kollar?d?r. Bu kollar üzerinde Gümü?hac?köy Ovas?, Merzifon Ovas? ve Suluova yer almaktad?r. Ayr?ca Derinöz Çay? üzerinde Derinöz Baraj? vard?r.
Kelkit Çay? :
Erzincan’?n kuzeybat?s?nda 2600 m yükseklikteki da?lardan do?ar. Do?u-Bat? istikametinde Kelkit, Su?ehri, Koyulhisar, Re?adiye, Niksar, Erbaa ilçelerinden geçerek Amasya-Tokat s?n?r?nda Ye?il?rmak ile birle?ir. Uzunlu?u 400 km, ?imdiye kadar ölçülmü? maksimum debisi 905 m3/s, minimum debisi 47 m3/s, ortalama debisi 70.5m3/s dir. Y?ll?k toplam ak?m ise 2526x106 m3 tür.
Destek Çay? :
Karaömer Da?? ile Canik Da?lar? aras?ndan akar Ta?ova’dan Ye?il?rmak'a kar???r. 35 kilometre uzunlu?undad?r. Minimum debisi 0,5 m3/sn. maksimum debisi 130 m3/sn. dir
Deliçay :
Sakarat Da?? Bu?al? Yaylalar?ndan do?ar Ye?il?rmak'a kar???r. 48 km uzunlu?undad?r. Minimum debisi 0,5 m3/sn. maksimum debisi 212 m3/sn. dir.
Kuruçay :
Ye?il?rma?a akar. Amasya-Tokat il s?n?r?ndad?r. Sakarat da??ndan do?ar. 50 kilometre uzunlu?undad?r.
Gökdere Çay? :
Canik Da?lar?ndan do?ar. Ta?ova ilçesindedir. 40 kilometre uzunlu?undad?r.
Kav?ak Çay? :
Tav?an da??ndan do?ar K?z?l?rmak'a kar???r. Sulama amaçl? Karadere Baraj? vard?r.
Hamamözü Çay? :
?negöl da??ndan do?ar K?z?l?rmak'a kar???r.
Göller
Borabay Gölü :
Ta?ova ilçe s?n?rlar? içinde yer al?r. ?l merkezine 63 km ve Ta?ova ilçesine 15 km mesafededir. Amasya - Ta?ova karayolunun 44. kilometresinden sola ayr?lan Ta?ova - Samsun karayolunu takiben 14. km.den tekrar sola ayr?larak ula??l?r. Denizden yüksekli?i 1.050 m dir. Gölde yamaçlardan y?k?lmalarla olu?mu? do?al bir set bulunmaktad?r. Tabandan su kaynamas? olan göl, ayr?ca dereden gelen sularla da beslenmektedir. 80 metre geni?lik ve 25 metre derinli?e sahip göl, do?u-bat? yönünde uzanan bir vadide yer al?r. Gölün etraf?nda kay?n, sar?çam, sedir, kestane a?açlar? mevcuttur. Güney k?y?s? sarp ve dik olup, kuzey k?y?s? piknik amaçl? kullan?ma uygundur. Kültür Bakanl??? Ankara Kültür ve Tabiat Varl?klar?n? Koruma Kurulu'nun 13.07.1993 gün ve 3092 say?l? karar? ile 1.Derece Do?al Sit Alan? ilan edilmi?tir.
Barajlar
D.S.? Taraf?ndan Hizmete Aç?lm?? Baraj ve Göletler
Yedik?r Baraj? (Yedi Ku?ular Ku? Cenneti)
Suluova ?lçesine 10 km mesafededir. 1979 y?l?nda in?aat?na ba?lanm??, 1986 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 1.400 ha sulama alan?na sahiptir. Ku?lar?n göç yolu üzerinde olan göl k?? aylar?nda ku?lar?n do?al ya?am alan?d?r. 34 çe?it ku? türü tespit edilmi? olup çevresi mesire yeri olarak kullan?lmaktad?r. Kültür Bakanl??? Kayseri Kültür ve Tabiat Varl?klar?n? Koruma Kurulu'nun 17.08.1989 gün ve 489 say?l? karar? ile 1.Derece Do?al Sit Alan? olarak ilan edilmi?tir.
Derinöz Baraj? :
Suluova Derinöz çay? üzerinde olup 2003 y?l?nda tamamlanm??t?r. Sulama amaçl? in?a edilmi? olan baraj 6.500 ha. alan sulanacakt?r.
Gümü?hac?köy (Sarayözü) Baraj? :
Gümü?hac?köy ilçe merkezinde 1991 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olan barajdan 3.500 ha alan sulanmaktad?r.
Gediksaray Baraj? :
Göynücek ilçesi Gediksaray - Ayval?p?nar Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 1200 ha. sulama alan? vard?r.
Destek Baraj? :
Ta?ova ?lçesi Destek Beldesi’nde 2001 y?l?nda i?letme ye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 130 ha sulama alan? vard?r.
Uluköy Baraj? :
Ta?ova ?lçesi’nde 1984 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r.Sulama amaçl? ve 1.000 ha sulama alan? vard?r.
Do?antepe Göleti :
Merkez Do?antepe Köyü'nde 1990 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 400 ha sulama alan?na sahiptir.
Ortaköy Göleti :
Merkez Ortaköy Köyü'nde 1976 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 200 ha sulama alan?na sahiptir.
?becik Göleti :
Merkez ?becik Köyü'nde 2002 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 108 ha sulama alan?na sahiptir.
Bay?rl? Göleti :
Suluova ?lçesi Bay?rl? Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 85 ha sulama alan? vard?r.
Sar?bu?day Göleti :
Merzifon ?lçesi Sar?bu?day Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 90 ha. sulama alan? vard?r.
Pa?a Göleti :
Merzifon ?lçesi H?rka Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 350 ha. sulama alan? vard?r.
Yakac?k Göleti :
Merzifon Yakac?k Köyü'nde 1996 y?l?nda in?aat?na ba?lanm?? ve 2001 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 240 ha. sulama alan? vard?r.
Ayval? Göleti :
Amasya Gümü?hac?köy ?lçesi merkezinde 1994 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 90 ha sulama alan? vard?r.
?mirler Göleti :
Gümü?hac?köy ilçesi ?mirler Köyü'nde 1996 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 300 ha sulama alan? vard?r.
Çitli Göleti :
Gümü?hac?köy ilçesi Çitli Köyü'nde 1987 y?l?nda in?aat?na ba?lanm?? ve 1992 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 710 ha. sulama alan? vard?r.
Yeniköy Göleti :
Hamamözü ilçesi Yeniköy'de 1986 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? 350 ha. sulama alan? vard?r.
K?zgüldüren Göleti :
Ta?ova K?zgüldüren Köyü'nde 1967 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 25 ha. sulama alan? vard?r.
Yedik?r Baraj? (Yedi Ku?ular Ku? Cenneti)
Suluova ?lçesine 10 km mesafededir. 1979 y?l?nda in?aat?na ba?lanm??, 1986 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 1.400 ha sulama alan?na sahiptir. Ku?lar?n göç yolu üzerinde olan göl k?? aylar?nda ku?lar?n do?al ya?am alan?d?r. 34 çe?it ku? türü tespit edilmi? olup çevresi mesire yeri olarak kullan?lmaktad?r. Kültür Bakanl??? Kayseri Kültür ve Tabiat Varl?klar?n? Koruma Kurulu'nun 17.08.1989 gün ve 489 say?l? karar? ile 1.Derece Do?al Sit Alan? olarak ilan edilmi?tir.
Derinöz Baraj? :
Suluova Derinöz çay? üzerinde olup 2003 y?l?nda tamamlanm??t?r. Sulama amaçl? in?a edilmi? olan baraj 6.500 ha. alan sulanacakt?r.
Gümü?hac?köy (Sarayözü) Baraj? :
Gümü?hac?köy ilçe merkezinde 1991 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olan barajdan 3.500 ha alan sulanmaktad?r.
Gediksaray Baraj? :
Göynücek ilçesi Gediksaray - Ayval?p?nar Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 1200 ha. sulama alan? vard?r.
Destek Baraj? :
Ta?ova ?lçesi Destek Beldesi’nde 2001 y?l?nda i?letme ye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 130 ha sulama alan? vard?r.
Uluköy Baraj? :
Ta?ova ?lçesi’nde 1984 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r.Sulama amaçl? ve 1.000 ha sulama alan? vard?r.
Do?antepe Göleti :
Merkez Do?antepe Köyü'nde 1990 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 400 ha sulama alan?na sahiptir.
Ortaköy Göleti :
Merkez Ortaköy Köyü'nde 1976 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 200 ha sulama alan?na sahiptir.
?becik Göleti :
Merkez ?becik Köyü'nde 2002 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? olup 108 ha sulama alan?na sahiptir.
Bay?rl? Göleti :
Suluova ?lçesi Bay?rl? Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 85 ha sulama alan? vard?r.
Sar?bu?day Göleti :
Merzifon ?lçesi Sar?bu?day Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 90 ha. sulama alan? vard?r.
Pa?a Göleti :
Merzifon ?lçesi H?rka Köyü'nde 1994 y?l?nda i?letme aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 350 ha. sulama alan? vard?r.
Yakac?k Göleti :
Merzifon Yakac?k Köyü'nde 1996 y?l?nda in?aat?na ba?lanm?? ve 2001 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 240 ha. sulama alan? vard?r.
Ayval? Göleti :
Amasya Gümü?hac?köy ?lçesi merkezinde 1994 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 90 ha sulama alan? vard?r.
?mirler Göleti :
Gümü?hac?köy ilçesi ?mirler Köyü'nde 1996 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 300 ha sulama alan? vard?r.
Çitli Göleti :
Gümü?hac?köy ilçesi Çitli Köyü'nde 1987 y?l?nda in?aat?na ba?lanm?? ve 1992 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 710 ha. sulama alan? vard?r.
Yeniköy Göleti :
Hamamözü ilçesi Yeniköy'de 1986 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? 350 ha. sulama alan? vard?r.
K?zgüldüren Göleti :
Ta?ova K?zgüldüren Köyü'nde 1967 y?l?nda i?letmeye aç?lm??t?r. Sulama amaçl? ve 25 ha. sulama alan? vard?r.
